1.   duur 2 bn. 'hoog van prijs, kostbaar'
categorie:
etymologie onduidelijk
Onl. diure [ca. 1100; Will.] en in de afleiding durlikin (accusatief ev.) 'kostbaar' [10e eeuw; W.Ps.]; mnl. diere 'kostbaar, prachtig' [1240; Bern.], als bw. in hu diere dat lant es vercoft 'hoe duur het land is verkocht' [1254; CG I, 59]; nnl. in den dueren schat 'kostbaar' [1548; WNT], 'hoog van prijs' [1657; WNT].
De herkomst van het woord is onzeker.
Os. diuri 'duur, dierbaar'; ohd. tiuri 'waardevol, kostbaar' (nhd. teuer 'duur'); ofri. diore, diure 'kostbaar' (nfri. djoer); oe. dēore 'geliefd, kostbaar' (ne. dear); on. dýrr 'kostbaar' (nzw. dyr); < pgm. *diuri- 'kostbaar'; als leenwoord uit het Germaans ook Fins tiuris 'duur'.
EWgP denkt aan een secundaire afleiding pie. *dheur-io- bij een nominale basis *dheuro-, die voorkomt in de Slavische talen, bijv. Russisch durét 'verdwazen', Russisch durák 'dwaas' (zie doerak), Oekraïens, Witrussisch durnij 'dwaas, gek'. Het verband tussen de betekenissen is echter hoogst onduidelijk.
De vormen met -ie- zijn westelijk, evenals in diets, bestieren. De -ie- heeft in het Middelnederlands de overhand en is nu nog terug te vinden in het bn. dierbaar.
Fries: djoer


  naar boven