1.   zeug zn. 'vrouwtjesvarken'
Mnl. soog [1240; Bern.], soghe, sueghe [1287; VMNW].
Zeug is de West-Nederlandse, gepalataliseerde vorm van de klankwettige en nog in vele dialecten voorkomende vorm zoog, ook wel zog en zoge.
Os. suga (mnd. soge); nfri. sûch; oe. sugu (ne. sow); nzw. sugga, nno. sugga; < pgm. *sug(g)ō- 'zeug'. Sommige Nederduitse en Nederlandse dialectvormen met umlaut wijzen daarnaast op een i-stam *sugi-. Ook de West-Nederlandse vorm zeug zou hierop terug kunnen gaan.
Naast de wortel pgm. *sug(g)- staat het synoniem *sū-, waaruit: os. (mnd. ); ohd. (nhd. Sau); oe. ; on. sýr (nzw. so).
Pgm. sū- gaat terug op pie. *suH- 'varken', waaruit: Latijn sūs; Grieks hũs; Avestisch hū-; Lets suvēns; Albanees thi; Tochaars B suwo; alle 'varken' of in sommige talen 'jong/mannetjes-/vrouwtjes-varken', < pie. *suHs-. Pgm. *sugō- is een afleiding van de wortel *su-. Met dezelfde velaar (pie. *k) zijn afgeleid: Latijn sūcula 'jong varken'; Sanskrit sū-kará 'wild zwijn'; en Proto-Keltisch *su-kko- 'varken', waaruit: Oudiers soc(c) 'snuit; ploegschaar' (zie ook sok 2); Cornish hoch; Welsh hwch 'mannetjesvarken'; Bretons houc'h 'id.'. Zie ook zwijn.
Literatuur: J. Goossens (1999), 'Het vocalisme van zeug', in: Taal en Tongval 51, 154-165
Fries: sûch


  naar boven