Gezocht op:
trefwoord: "aandoening"

1 tot 1 van 1

Index:



aambei
aamborstig
aan
aanbeeld
aanbevelen
aanbidden
aanblik
aandacht
aandachtig
aandeel

aandoening

aandoenlijk
aandrang
aandrift
aaneen
aangaande
aangelande
aangelegenheid
aangenaam
aangezicht
aangezien
1.   aandoening zn. 'ziekte; ontroering'
categorie: leenbetekenis, geleed woord
Mnl. aendoeninge 'het brengen van iemand in een bepaalde stemming' [MNHW]; vnnl. aendoeninghe 'emotie' [1553; WNT haast II].
Afleiding van mnl. aendoen 'aantrekken', in de speciale betekenis 'iemand iets aandoen'.
Nieuwnederduits andoning(e) 'opwinding, ontroering, sterk gevoel'; nfri. oandwaning.
Het werkwoord betekent oorspr. 'aantrekken, aandoen (van kleren)' (onl. anadadon 'zij kleedden zich' [10e eeuw; W.Ps.]) en kreeg onder invloed van Latijn afficere 'indruk maken op' (uit ad- 'aan' en facere 'doen', verwant met doen, zie ook feit) de nieuwe betekenis; het zn. is wrsch. naar het voorbeeld van Latijn affectus 'aandoening' gevormd, zie affectie. Vermoedelijk heeft het werkwoord ook een ouder *and doen geabsorbeerd (nog in de Duitse dialectuitdrukking (einem) and tun 'medelijden hebben (met iemand)'). Dit woord behoort bij onl. ando 'toorn, ijver' [10e eeuw; W.Ps.] en mnl. ensch, einsch 'nijdig, wrokkig'. Vgl. ook de uitdrukking zich aangedaan voelen.
◆ aandoenlijk bn. 'gevoelens opwekkend'. Nnl. aandoenlijk [1814-21; WNT], verder alleen in de naburige Duitse dialecten en in het Fries.
Literatuur: L. De Grauwe (1980-81) 'Zu einigen Paronymen mit and-/end- im Deutschen und Niederländischen', in: Studia Germanica Gandensia 21, 247-269
Fries: oandwaning◆oandwaanlik


  naar boven