trefwoord: "gazet"
1 tot 1 van 1
Index:
gastronomie
gastvrij
gat
-gate
gauw
gauwdief
gave
gavotte
gay
gazelle
gazet
gazeus
gazeuse
gazon
ge
ge-
ge-te
geaard 1
geaard 2
geaardheid
geaccidenteerd
1.  |
 gazet zn. (BN) 'krant' categorie: leenwoord, alleen in België of Nederland Vnnl. gaset 'nieuwsblad' [1615; WNT Aanv.], niet alleen in de Nederduytse ... couranten, maar oock in de Fransche, Spaansche en Italiaansche gasettes gedruckt werden [1677; WNT Aanv.], de hollantsche gazetten 'de Hollandse kranten' [1691, Chr. Huygens; WNT Aanv.]. Ontleend aan Frans gazette [eind 16e eeuw; Rey] < Italiaans gazzetta 'informatieblad' [voor 1580; Rey]. Oorspr. was gazeta de naam van een klein muntstuk dat in Venetië in de 16e eeuw werd geslagen, misschien het verkleinwoord van gaza 'gaai', naar de afbeelding van de vogel op de munt. In de 16e eeuw gaf de Venetiaanse regering periodiek verschijnende blaadjes uit onder de naam gazeta dele novita en in 1600 verscheen de Gazzetta Veneta. Deze blaadjes kregen hun naam naar de prijs: een gazeta, zoals ook Nederlands stuiversblad [WNT stuiver I]. Het woord werd in het Frans gemeengoed toen Theofrase Renaudot in 1631 in Parijs het periodiek La Gazette het licht deed zien. Na de Franse Revolutie is gazette meestal vervangen door journal, zoals het woord in het Nederlands later is verdrongen door krant; alleen in de Belgische dialecten en in de dagbladnaam Gazet van Antwerpen wordt gazet nog steeds gebruikt. Een tweede mogelijkheid is dat gazeta 'kleine munt' het verkleinwoord is van Latijn gāza 'schat, schatkamer', ontleend aan Grieks gāza 'id.', dat misschien is ontleend aan Perzisch ganj 'schat' (Skeat). Ook wordt de mogelijkheid geopperd dat Italiaans gazeta hetzelfde woord is als Laat Middellatijn gazetum, Middellatijn gazophiliacum 'kistje voor waardevolle geschriften in bibliotheken', ook een oorspr. Grieks woord met de betekenis 'schatkamer' (Brockhaus). Ook in het Engels komt het woord voor, in de vorm gazette als deel van de naam van vele kranten en in de afleiding be gazetted 'in de staatscourant komen'. In het Duits, waar Gazette eind 17e eeuw ontleend werd aan het Frans, heeft het woord een geringschattende betekenis gekregen. Literatuur: Brockhaus-Enzyklopädie, 17. Auflage, Bd. 6 (1968), 814 |