1.   gratuit bn. 'ongegrond'
categorie:
leenwoord
Vnnl. eerst gratuit 'vrijwillig, zonder tegenprestaties', in een leen dat by gratuite gifte sonder last aangekomen is 'een leen dat door onverplichte gift zonder tegenprestatie is verworven' [1661; WNT Aanv.]; dan nnl. 'ongegrond, ongemotiveerd, loos' in dat het geenszins een gratuite ... assumptie is 'dat het bepaald niet een ongegronde aanname is' [1782; WNT Aanv.], een gratuite bewering 'iets wat gemakkelijk gezegd is, maar niet gemakkelijk gestaafd of gemotiveerd kan worden' [1976; WNT Aanv.].
Ontleend aan Frans gratuit 'ongegrond, niet gerechtvaardigd' [1718; Rey], een specifieke, overdrachtelijke betekenis (nu alleen nog in vaste verbindingen gebruikt) van algemener 'gratis' [1519; Rey] en 'geschonken' [1495; Rey], ontleend aan Latijn grātuitus 'kosteloos, onbaatzuchtig' en later ook 'ongemotiveerd', afleiding van het bn. grātus 'dankbaar, vriendelijk, welkom', bij het zn. grātia, zie gratie.


  naar boven