trefwoord: "huishouden"
1 tot 1 van 1
Index:
hui
huichelen
huid
huidig
huif
huig
huik
huilebalk
huilen
huis
huishouden
huiveren
huizen
hukken
hulde
hullen
hullie
hulp
huls
hulst
hum
1.  |
 huishouden zn. 'het besturen van het huis' categorie: leenwoord Vnnl. dat men een yeder huys sal geven een halff seyl holts voor sijn huysholt 'dat men aan elk huis een halve hoeveelheid hout voor de huishouding zal geven' [16e eeuw; MNW seel], de zorghen ... die geen huishouw kan ontberen 'huishouding' [1632; WNT huishoud]; nnl. huishouden 'het besturen van het huis' [1785; WNT], ook concreter 'de staat van, gang van zaken in het huishouden' [1734; WNT]. Eerder al als werkwoord huis houden, huishouden 'wonen': vnnl. huys houden [1567; WNT], daer is Sijn wooning, daer hout Hy Sijn huys [1583; WNT huis]; vandaar 'een woning (of gebied) besturen': T' es quaet huyshouwen met onwillighe knechten [1578; WNT huis], int lant van Cleeff houden de keyserse noch huys, ruineren seer de ingesetene 'in het land van Kleef houden de keizers nog huis en ruïneren ze de ingezetenen' [1639; WNT huis]; nnl. de Vrouwen weten toch van huishouden! [1784; WNT huis]. Het werkwoord bestaat alleen nog in de ongunstige zin 'ergens slecht werk doen of zich slecht gedragen', zie het citaat uit 1639, en bijv. vnnl. hoe de Assyriers in het Joodsche lant souden huys houden 'zoals de Assyriërs in het Joodse land te keer zouden gaan' [1637; WNT verheerschen], de Hunnen ... die hier ontrent quaet huys hilden [1667; WNT huis]. Uit de Middelnederlandse periode zijn geen vindplaatsen bekend van de verbinding huis houden. In het Duits bestaat wel al eerder het zn. Haushalt 'het besturen van een huis' [15e eeuw; Pfeifer] en een ouder ww. haushalten 'een huis besturen'. Het is niet duidelijk of de Nederlandse woorden hieraan zijn ontleend of zelf zijn gevormd uit huis en houden (in de betekenis 'iets in goede toestand houden, waken'). Ook Engels (zn.) household 'inhoud of inwoners van een huis' [14e eeuw; ODEE], 'de gang van zaken in een huis' [15e eeuw; ODEE]. Ook Zweeds hushållning, hushåll 'het huishouden' [1541, 1559; Hellquist]. Een ander woord voor huishouden (zn.) is in het Vroegnieuwnederlands het Latijnse leenwoord economie geweest. |