1.   encyclopedie zn. 'alfabetisch beschrijvend overzicht'
categorie:
leenwoord
Vnnl. encyclopaedia 'weetkring/leerkring' [1654; Meijer]; nnl. encyclopedie 'het geheel-woordenboek van alle kunsten en wetenschappen' [1821; Nieuwenhuis].
Ontleend aan Frans encyclopédie 'overzicht van alle kunsten en wetenschappen' [1532; Rey] < Neolatijn encyclopaedia 'basisleer van kunsten en wetenschappen'. De oudste attestatie berust rechtstreeks op de Neolatijnse vorm. Die vorm gaat vermoedelijk terug op een verkeerde lezing bij Quintilianus enkuklopaideia in plaats van enkuklios paideía 'kring van (alle) leren'. Deze aanduiding is gevormd uit Grieks en (zie energie), kúklos 'cirkel' (zie cyclus), en Grieks paideía 'leer' bij paĩs (genitief paidós) 'kind', zie pedofilie.
Aanvankelijk duidt dit woord de universele kennis aan, zoals wrsch. ook in de vindplaats uit 1654. In latere tijd verstond men daaronder repetitoria en leerwerken waarin het belangrijkste uit de vakliteratuur kort was samengevat. In die betekenis is het vooral bekend geworden door de Encyclopédie ou Dictionnaire raisonné [1751-72 met supplementen 1776-80] van de Franse rationalisten zoals Diderot, Voltaire enz.


  naar boven