trefwoord: "groeien"
1 tot 1 van 1
Index:
grinniken
grint
griotje
griotte
grip
grissen
grit
grizzlybeer
groef
groei
groeien
groen
groensel
groente
groentje
groep
groeperen
groet
groeten
groeve
groezelig
1.  |
 groeien ww. 'toenemen in grootte of omvang' categorie: waarschijnlijk substraatwoord Onl. gruoien 'groeien, floreren' in in themo gardon allerslahta krud gruoient 'in de tuin groeien allerhande kruiden' [ca. 1100; Will.]; mnl. grujen 'groen worden; uitschieten, gaan groeien; floreren' [1240; Bern.], welna al dat iaer groiet 'bijna het hele jaar groeit / groen blijft' [1287; CG II, Nat.Bl.D], ook overdrachtelijk 'toenemen', in van allen doeghden groyde 'toenam in alle deugden' [1276-1300; CG II, Lut.A], groeyen, gedyhen 'in bloei zijn, groeien' [1477; Teuth.]; vnnl. groeyen 'groen worden, bloei krijgen als in de lente' [1573; Thes.], groeyen, groenen 'groen zijn, groen worden, blad schieten, bloeien; opgroeien, toenemen' [1599; Kil.], mijn' quelling groeyt 'mijn verdriet wordt groter, heftiger' [1629; WNT]. Mnd. grōien 'groeien'; ohd. gruoen 'groen worden'; ofri. grōia 'groeien' (nfri. groeie); oe. grōwan 'groeien' (ne. grow); on. gróa 'groeien' (nzw. gro 'id.'); < pgm. *grōan- (met secundaire intervocalische overgangsklank w of j). Buiten het Germaans geen verwanten. Pgm. *grō- is te reconstrueren als pie. *ǵhroh1- (IEW 440, 454), maar wrsch. zijn de verwante woorden groeien, groen en gras (zie aldaar) substraatwoorden. De oorspr. betekenis lijkt dus 'groen worden' te zijn. Daaruit ontwikkelde zich de betekenis 'groei gaan vertonen' en vandaar algemener 'toenemen in grootte, omvang' en overdrachtelijk 'toenemen in frequentie, in intenstiteit' etc. Het algemene Germaanse erfwoord voor 'groeien' was wassen 2. ◆ groei zn. 'het toenemen in grootte of omvang'. Vnnl. groei 'het groeien' in de groey (der jonge teere spruyt) '1630-39; WNT], periode van groei of ontwikkeling' in s' is noch in haer' groey 'zij is nog in de groei' [1667; WNT]; nnl. 'ontwikkeling' in een zelfstandigen groei van de film naast het tooneel [1929; WNT tooneel], 'toename in getal, omvang, intensiteit etc.' in de groei van de industrie veroorzaakte een sterke groei van het aantal ongeschoolde ... arbeiders [1947; WNT arbeider]. Afleiding van groeien. |