1.   dissertatie zn. 'academisch proefschrift'
categorie:
leenwoord
Vnnl. dissertatie 'uitspraak of verklaring' [1577; Werve], 'redenering' [1650; Hofman]; nnl. dissertatie 'verhandeling' [1724; WNT uittrekking], dissertatiën 'geleerde, academische verhandelingen' [1785; WNT geleerd], dissertatio 'proefschrift' [1790; WNT voorzitting], dissertatie 'geschrift ter verkrijging van de doctorstitel' [1796; WNT]; dissertatie 'licentiaatsverhandeling' (BN) [2002; www.klasse.be].
Ontleend aan Latijn dissertātiō 'grondige behandeling', afleiding van het werkwoord dissertāre 'uiteenzetten, redeneren', frequentatief van disserere (verl.deelw. dissertum) 'uiteenzetten, betogen', gevormd uit dis- 'uiteen, na elkaar' en serere 'aaneenrijgen, laten opvolgen, bespreken', zie serie.
De betekenis van dissertatie begint zich in de loop van de 18e eeuw te vernauwen tot 'proefschrift'; de oudere, meer algemene betekenis 'betoog, (geleerde) verhandeling' wordt na het midden van de 19e eeuw [1866; WNT inmiddels] in het NN vrijwel niet meer aangetroffen; het BN heeft misschien onder invloed van Frans dissertation 'verhandeling, opstel' nog steeds de ruimere betekenis, thans ook toegepast op de afrondende scriptie voor het behalen van een MA.


  naar boven