trefwoord: "long"
1 tot 1 van 1
Index:
lol
lolbroek
lolly
lommer
lommerd
lomp 1
lomp 2
lomp 3
lomperik
lonen
long
lonken
lont
loochenen
lood
loods 1
loods 2
loodsen
loof
loofhuttenfeest
loog
1.  |
 long zn. 'ademhalingsorgaan' categorie: geleed woord Mnl. lungen (mv.) 'longen' [1220-40; CG II], lunge 'long' [1240; Bern.], die longene 'de longen' [1253; CG II], sine longre 'zijn longen' [1287; CG II], longe (ev.), longen (mv.) [beide 1380-1400; MNW-P]; vnnl. long [1605; WNT uithangen]. Wrsch. een afleiding van dezelfde Germaanse wortel als het bn. licht 2 'niet zwaar': wanneer men de organen van een slachtdier in water legt, komen de longen bovendrijven. Deze betekenisoverdracht is niet ongewoon: ook bijv. Engels lights 'longen van slachtdieren' gaat terug op hetzelfde bn., en in het Vroegnieuwnederlands (later alleen Vlaams gewestelijk) komt eveneens lichte 'long' [1573; Thes.] voor. Os. lungannia (mnd. lungene, lunge); ohd. lungun(na) (mv.), lungin, lunga (nhd. mv. Lunge); ofri. lungene (nfri. long(e)); oe. lungen (ne. lung); on. lunga (nzw. lunga); < pgm. *lunganjō-, met grammatische wisseling afgeleid van de nultrap van vroeg-pgm. *lenh- 'licht, niet zwaar'. Wrsch. werd in de afzonderlijke Germaanse talen -an, -in, -en als meervoudsuitgang opgevat, waardoor nieuwe enkelvoudsvormen ontstonden, zoals Nederlands long. In andere Indo-Europese talen komt dezelfde betekenisoverdracht voor: Grieks pleúmōn, Latijn pulmō, Sanskrit klóman, Litouws plaũčiai, Oudkerkslavisch pljušta, alle 'long(en)', zijn afgeleid van de wortel pie. *pleu- 'zwemmen, drijven' (IEW 837), zie vloeien. Ook Russisch lëgkoje 'long' en Portugees leves 'longen' betekenen letterlijk 'het lichte'. Fries: long(e) |