1.   ginnegappen ww. 'spottend, ingehouden lachen, grinniken'
categorie:
geleed woord
Nnl. eerst in de vorm ginnegabben in wat let u te ginnegabben? 'waarom zou je niet spottend lachen?' [1613; WNT nuk] en laet haer lachen en ginnegabben 'laat ze maar lachen en spotten' [1617; WNT]; de vorm ginnegappen pas aan het eind van de 17e eeuw: 't spotten en het ginne-gappen [1679; WNT nuk]; nnl. hoor dat ginnegappen ... eens aan [1762; WNT], ginnegaffen of ginnegappen 'grinniken, giechelen' [1810; WNT].
Het eerste deel van deze samenstelling is een ongebruikelijk Vroegnieuwnederlands werkwoord ginnen, in versterkte vorm ook ginniken 'lachen', bij het zn. gijn, en te vergelijken met Oudnoords ginna 'bedriegen'. Het tweede deel komt voor als mnl. gabben 'hoonlachen, bespotten', en ook als frekwentatief gabberen; de etymologie daarvan is onzeker, het is misschien een variant van gapen. Er bestaat geen verband met gabber.
Een vergelijkbare samenstelling is on. ginnunga gap 'lege ruimte, chaos'.
Vnnl. ginnen en on. ginna gaan terug op pgm. *ginn-, variant van pgm. *gin-/gīn- 'gapen', zie geeuwen. Bij mnl. gabben: mnd. gabben 'bespotten', gabberen 'spotten, grappen maken'; ofri. gabbia 'een oploop veroorzaken, een dader volgens gerucht aanwijzen'; on. gabba 'voor de gek houden, spotten' (nzw. begabba 'bespotten'), met andere medeklinkers nnd. gaffeln 'luid lachen' en nzw. gaffla 'kletsen, kwebbelen' (wrsch. < nnd.).
Een afleiding van het werkwoord gabben is gebbetje. Andere afleidingen van gabben zijn uit onze taal verdwenen: mnl. gabber(t) 'grappenmaker', gabberie 'grapje' [beide MNW], gabberdie 'grapje' [MNHW], vnnl. gabberije 'grapje' [1573; WNT gabben], gabberdacie 'grapje' [1599; Kil.]. Een eigennaam die wrsch. van gabben is afgeleid is Gabbard, in dat wilke land heet woutre gabbards land 'welk land Wouter Grappenmakers Land heet' [1268; CG I, 117].
Ontleend uit het Germaans zijn Oudfrans gab 'grap', gaber 'bespotten' (Nieuwfrans gaber 'id.', waaruit wrsch. Middelengels gabben 'id.'), Italiaans gabbo 'scherts', gabbare 'bespotten'.


  naar boven