1.   optimisme zn. 'geloof in het beste'
categorie:
leenwoord
Nnl. optimismus 'leer van Leibniz van de beste wereld' [1824; Weiland], optimisme 'neiging het beste te verwachten' in belachelyk optimisme [1860; WNT belachelijk], voorbeeldig optimisme [1867; WNT voorbeeldig], 'geloof in het beste' in optimisme ... al het verkeerde in de wereld verbloemen [1872; WNT].
Ontleend, mede via modern Latijn optimismus, aan Frans optimisme 'neiging alles positief te zien' [1788; TLF], eerder ook al 'wijsgerig stelsel, geloof in het beste' [1737; TLF], dat afgeleid is met het achtervoegsel -isme 'leer', zie -isme, van wetenschappelijk Latijn optimum 'het hoogste', zie optimaal, een term die de Duitse wiskundige en filosoof Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716) voor het eerst gebruikte in de betekenis 'het beste'.
Leibniz stelde in zijn filosofie dat de wereld, al lijkt dat niet zo, zo volmaakt is als zij kan zijn, omdat God de orde der dingen heeft vastgelegd; hij gebruikte voor die "beste aller werelden" de term optimum 'het beste, het hoogste'. Franse jezuïeten noemden zijn theorie optimisme en dat woord kreeg algemene bekendheid toen Voltaire (1696-1778) de ideeën van Leibniz aanviel in Candide ou l'Optimisme (1759).
optimist zn. 'persoon die geneigd is alles positief te zien'. Nnl. optimist 'aanhanger van de leer van Leibniz' [1824; Weiland], 'positief ingesteld persoon' [1848; WNT staatsorde], de optimist wijst op de vooruitgang der beschaving [1878; Archief Eemland]. Ontleend aan Frans optimiste 'positief ingesteld persoon' [1788; TLF], eerder ook al 'aanhanger van het optimisme' [1752; TLF], afleiding van optimisme met het achtervoegsel -iste, zie -ist. ◆ optimistisch bn. 'geneigd alles positief te zien'. Nnl. optimistisch 'getuigend van optimisme' in mijn optimistisch schrijven aan V. [1817; WNT zwaarmoedigheid], voor eene al te optimistische beschouwing behoort men zich te wachten [1872; WNT beschouwing]. Afleiding in het Nederlands van optimist met het achtervoegsel -isch.
Fries: optimisme ◆ optimist ◆optimistysk


  naar boven