Gezocht op:
trefwoord: "gymnasium"

1 tot 1 van 1

Index:



gunst
gunstig
gup(py)
gut
gutsen
guur
gym
gymmen
gymnasiaal
gymnasiast

gymnasium

gymnast
gymnastiek
gympie
gynaecologie
gynaecoloog
gyrokompas
gyroscoop
haag
haagbeuk
haai
1.   gymnasium zn. 'middelbare school waar klassieke talen worden onderwezen'
categorie: leenwoord
Vnnl. gymnasium 'oefenschool in de klassieke oudheid' [1654; WNT]; nnl. de Grieken schynen Gymnasia, dat is, openbaare Schoolen gehad te hebben, waar in gemeenlyk de ... schranderste Philosophen de meesters waren [1765; WNT redekunde], gymnasium 'vernieuwde Latijnse school' [1826; Koninklijk Besluit nr. 45], gymnasia zijn instellingen, voorbereidend tot universitair onderwijs [1876; WNT], ook in de afkorting gym [1914; van Dale], Anne, die bij hem op het gym is [1938; WNT Aanv. gym II].
Ontleend aan Latijn gymnasium 'oefenschool, gymnastiekschool' < Grieks gumnásion 'oefenschool' afgeleid van het Griekse werkwoord gumnázein 'oefenen', gumnázesthai 'zich oefenen', letterlijk 'naakt oefenen', afgeleid van het bn. gumnós 'naakt', verwant met naakt.
Aanvankelijk alleen gebruikt als naam voor de sportschool in de klassieke Oudheid waar atleten naakt oefenden en waar later ook ander onderwijs werd gegeven. Bij de modernisering van de Latijnse school waartoe in 1826 bij wet werd besloten, met meer aandacht voor Grieks en uitbreiding met moderne talen en soms natuurwetenschappen, werd de klassieke naam gekozen, net als in Duitsland en Zwitserland, waar deze ontwikkeling zich al tussen 1788 en 1834 voltrok. De betekenis van Engels gymnasium bleef beperkt tot 'sportzaal, sportcentrum', net zoals die van Frans gymnase.
◆ gymnasiast zn. m. 'leerling van het gymnasium'. Nnl. gymnasiast [1847; Kramers], niet alleen voor den gevorderden gymnasiast, maar ook voor den beginnenden literator [1864; WNT litterator]. Vermoedelijk via Hoogduits Gymnasiast [ca. 1700; Pfeifer] ontleend aan Neolatijn gymnasiasta [17e eeuw; Pfeifer]. ◆ gymnasiaal bn. 'betrekking hebbend op het gymnasium'. Nnl. het gymnasiaal onderwijs [1896; WNT], het gymnasiale eindexamen B [1900; WNT verreweg]. Wellicht ontleend aan Hoogduits gymnasial [19e eeuw; Pfeifer], gevormd op basis van gymnasium met het Latijnse achtervoegsel -ālis 'betreffende'.
Fries: gymnasium ◆ gymnasiast ◆ gymnasiaal


  naar boven