1.   opereren ww. 'te werk gaan; een geneeskundige ingreep verrichten'
categorie:
leenwoord
Vnnl. opereeren 'te werk gaan, verrichten, uitwerking hebben' in ghelijck eenen costelicken dranck oft recepte weerct ende opereert 'zoals een voortreffelijk drankje of medicijn werkt en resultaat geeft' [1566; WNT], tegens hem opereert 'in zijn nadeel werkt' [1570; WNT turbel I]; nnl. opereren 'een geneeskundige ingreep verrichten' in aan R. wierdt het regter oog geopereerd [1761; Vad.lett., 37], 'militaire manoeuvres uitvoeren' in de hoofdmacht opereerde meer zuidwaarts [1888; WNT].
Ontleend, al dan niet via Oudfrans operer 'een geneeskundige ingreep verrichten' [1559; TLF], eerder al 'uitvoeren, verrichten' [eind 14e eeuw; TLF] (Nieuwfrans opérer), aan Latijn operārī 'werken, verrichten', een afleiding van opera 'verrichting, prestatie', zie opera.
operatie zn. 'verrichting; geneeskundige ingreep; legerbeweging'. Vnnl. operatie 'werking, uitwerking' in hebben sij dieselue cracht ende operatie 'hebben zij (zekere kruiden) dezelfde kracht en werking' [1543; WNT week II], 'geneeskundige ingreep' in een operatie tot het bloedt 'een bloedige ingreep' [1602; WNT aderlaten], steensnijden, breucksnijden ... mitsgaders ... diergelijcke operatien 'het verwijderen van stenen, verhelpen van breuken, en dergelijke ingrepen' [1637; WNT], 'werking' in van wat operatie sulx soude zijn 'hoe dat (schip) zou functioneren' [1657; WNT afwachten]; nnl. operatie 'berekende handeling of reeks handelingen' in finantiëele operatiën [1797; WNT wiel I], 'militaire manoeuvre' in de operatiën onzer eigene troepen [1834; WNT voorliggen I], ook 'onderneming' in het was een hele operatie om de kantoorinventaris in één dag te verhuizen [1974; Koenen]. Ontleend via Frans opération 'berekende reeks handelingen' [1770; TLF], eerder ook al operation 'militaire manoeuvre' [1701; TLF], 'geneeskundige ingreep' [1314; TLF] en 'activiteit' [eind 13e eeuw; TLF], aan Latijn operātiō 'verrichting', een afleiding van operārī 'werken, verrichten', zie hierboven.
Fries: operearje ◆ operaasje


  naar boven