1.   weduwe zn. 'vrouw van wie de man is overleden'
Onl. widowa 'weduwe' in fadera uueisono in scepenin uuidouuano 'vader van wezen, beschermer van weduwen' [10e eeuw; W.Ps.]; mnl. weduwe, wedewe in wesen ende wedewen 'wezen en weduwen' [1236; VMNW], margareta hannins wedue 'Margareta, weduwe van Hannin' [1267; VMNW]; vnnl. weduwe [1599; Kil.].
Os. widowa (mnd. weduwe); ohd. wituwa (nhd. Witwe); ofri. widwe (nfri. widdo); oe. widuwe, widewe (ne. widow); got. widuwo; alle 'weduwe', < pgm. *widewō-, *widuwō-. Het Noord-Germaanse woord voor 'weduwe' is on. ekkja (nzw. änka) < pgm. *ain(a)kjō-, een afleiding van *aina- 'een, alleen', zie een.
Verwant met: Latijn viduus (bn.) 'ongehuwd; weduwe of weduwnaar geworden', vidua 'weduwe' (Spaans viuda, Portugees viúva, Italiaans vedova, Frans veuve); Grieks ēítheos 'vrijgezel'; Sanskrit vidhávā 'weduwe' (Perzisch bēva); Avestisch viðauuā- 'id.'; Oudpruisisch widdewū 'id.'; Oudkerkslavisch vŭdova 'id.' (Russisch vdová); Oudiers fedb 'id.', Welsh gweddw 'weduwnaar'; Hittitisch udati- 'weduwe'; < pie. *h1uidh-(e)u- 'ongehuwd' (IEW 1127). Het is onzeker of hierbij ook wees < pie. *h1uoidh-so- hoort.
Mogelijk gaat *h1uidh- door dissimilatie van de *d- voor de volgende dentale occlusief terug op een werkwoordelijke samenstelling *dui-dhh1- 'in tweeën delen, scheiden', uit *dui- 'twee-', zie twee, en de wortel *d(e)h1- 'plaatsen, zetten, leggen' (LIV 136) van doen. Hierbij hoort dan ook Latijn dīvidere 'scheiden, verdelen', waarin de d- is heringevoerd o.i.v. het Latijnse voorvoegsel dis- 'uiteen-'.
weduwnaar zn. 'man van wie de vrouw is overleden'. Mnl. weduwer 'id.' in Want die coninc weduwere was [1315-35; MNW-R], weduwenaer [15e eeuw; MNW]; vnnl. weduwer, weduwenaer [1599; Kil.]. Afleiding van weduwe met het achtervoegsel -(en)aar, zie -aar.
Literatuur: R.S.P. Beekes (1992), 'Widow', in: Historische Sprachforschung 105, 171-187
Fries: widdowidner


  naar boven