1.   tank 1 zn. 'reservoir'
categorie:
leenwoord
Vnnl. tanck 'waterreservoir, vooral in India' in een staende Water, ofte Tanck, van hart steen gemetselt [1646; WNT], Tancken, 't welcke soete Waterstroomen zijn [1676; WNT]; nnl. tank 'waterreservoir' in Tanken om 'er zich in te baden [1726; WNT], dan '(metalen) tank voor vloeistoffen' het woord tank ... gebruikt om de groote ijzeren reservoirs op de petroleum-schepen aan te duiden [1889; WNT], Tank: water- of regenbak [1919; WNT].
In de betekenis 'waterbassin' ontleend, al dan niet via Engels tank, ouder tanque '(in India) waterbassin voor irrigatie of drinkwater; kunstmatig reservoir' [1598; Hobson-Jobson], aan Gujarati tānkh 'waterbassin, vergaarbak' en/of Marathi tānken, tānkā 'id.'. In de betekenis 'metalen vloeistofreservoir' ontleend aan Engels tank 'vloeistofreservoir' [1690; OED]; dat woord is zelf wrsch. beïnvloed door, of een nieuwe ontlening aan, Portugees tanque 'reservoir' [15e eeuw; Da Cunha]; het Portugese woord is een afleiding van het ww. estancar '(een watervloed) tegenhouden, tot staan brengen' [15e eeuw; Da Cunha], dat wrsch. is ontwikkeld uit vulgair Latijn *stancicare 'tot staan brengen', een afleiding van klassiek Latijn stāns (genitief stantis) 'staande', het teg.deelw. van stāre 'staan', verwant met staan. Het gebruik van tanque is wrsch. in de Portugese koloniën in India versterkt door de associatie met Gujarati tānkh; het is ook mogelijk dat de Indiase woorden ontleend zijn aan het Portugees.
Gujarati tānkh en Marathi tānken, tānkā zijn mogelijk ontwikkeld uit Sanskrit taḍāga- 'vijver, meer, waterreservoir'.
Tanks waren in Voor-Indië waterreservoirs voor het verzamelen van drinkwater, voor baden, wassen en irrigatie. Portugal was het Europese land dat zich rond 1500 als eerste in India vestigde en een handelsroute opende. Ook de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden had daar in de 17e en 18e eeuw vele vestigingen. Het is dus goed mogelijk dat het Nederlandse woord oorspr. ontleend was aan een Indiase taal. Toen de Nederlanders hun bezittingen in India verloren, verdween het woord; het werd in de 19e eeuw in de betekenis 'metalen vloeistofreservoir' opnieuw ontleend aan het Engels.
Fries: tank


  naar boven