Gezocht op:
trefwoord: "terecht"

1 tot 1 van 1

Index:



tent
tentakel
tentamen
tentoonstelling
tenue
tenware
tenzij
tepel
ter
terdege

terecht

teren
tergen
terloops
term
termiet
termijn
ternauwernood
terneergeslagen
terp
terpentijn
1.   terecht bw. 'met recht; op de juiste plaats, teruggevonden'
categorie: geleed woord, geleed woord, geleed woord
Mnl. terechte 'met reden; op de juiste wijze' in magic dan terechte sere Onttreden ende droeue wesen? 'kan ik dan met reden zeer angstig en verdrietig zijn?', te rechte wel bedieden Din clerken 'op de juiste wijze uitleg geven aan de klerken' [beide 1265-70; VMNW recht I], 'onmiddellijk' in diet terechte merken sal 'die het onmiddellijk zal opmerken' [beide 1265-70; VMNW], 'volgens de geldende regels' in dat icket te rechte sculdich ben te gelden 'dat ik het volgens de regels verplicht ben te betalen' [1282-87; VMNW]; vnnl. terecht 'op de bedoelde weg, op de bedoelde wijze' in Zoo men met Sweeling niet te rechte raken kan '... zijn doel niet kan bereiken' [1630; iWNT], om weder te recht te geraecken 'om weer op de juiste koers te komen' [1646; iWNT], 'gevonden na zoekgeraakt te zijn geweest' in te recht brengen [1708; Sewel NE], je ezel is terecht [1875; iWNT wegvluchten].
Gevormd uit te 1 'op, in, volgens enz.' en het zelfstandig gebruikte bn. recht 1 'het juiste, goede, ware'.
De eigenlijke betekenis is dus 'volgens het juiste'. Bij uitbreiding ontstonden diverse betekenisnuances.
Terecht in de verbindingen terechtstaan (reeds in mnl. dat si sullen staen terechte), terechtstellen e.d. is gevormd met het zn. recht 2 'rechtspraak, berechting' en is dus eigenlijk een ander woord.
◆ terecht bn. 'gerechtvaardigd'. Nnl. Een terechte opmerking [1967; Onze Taal], men kan niet zeggen: een terechte uitspraak, daad [1971; Onze Taal], Een kleine, maar alleszins terechte overwinning van AZ [1972; Leeuwarder Courant]. Het bijvoeglijk gebruikte bijwoord terecht in de betekenis 'met reden'. ◆ onterecht bn. 'ongerechtvaardigd'. Eerst als bijwoord in nnl. omdat ze vreesde (niet onterecht) dat ... [1948; Dagblad voor Amersfoort], dan ook als bn. in de "onterechte" teksten [1965; Leeuwarder Courant], de onterechte demonstratie van eigen weten [1971; Onze Taal]. Gevormd naast de oudere uitdrukking ten onrechte naar analogie van het bijwoord terecht. Het bijvoeglijke gebruik ontwikkelde zich parallel aan dat van terecht.
Fries: - ◆ rjochtlik ◆ unrjochtlik


  naar boven