trefwoord: "keren"
1 tot 1 van 1
Index:
kennen
kennis
kenteren
kepen
keper
kepie
keppeltje
keramiek
keramisch
kerel
keren
kerfstok
kerk
kerker
kerkhof
kermen
kermis
kern
kerngezond
kerrie
kers 1
1.  |
 keren ww. 'omdraaien' categorie: waarschijnlijk substraatwoord Onl. kēron 'wenden; veranderen' in thie kierit seo an thurrithon 'die de zee verandert in droog land' [10e eeuw; W.Ps.], Philippus in cytiam kerde 'Philippus trok naar Scytië' [1151-1200; Reimbibel]; mnl. keren 'zich omdraaien' [1240; Bern.], o.a. ook 'omzetten; teruggeven' in dat ict latijn in dietsche soud keren 'dat ik het Latijn in de volkstaal zou omzetten' [1276-1300; CG II], diefte willic dat men tvi scatte kere 'ik wil dat men gestolen goed dubbel zal terug betalen' [1285; CG II]. Os. kērian (mnd. keren); ohd. kēren (nhd. kehren); ofri. kēra (nfri. keare); alle 'keren, draaien, wenden e.d.', < pgm. *kaizjan-. Daarnaast met dezelfde betekenis oe. cerran, cierran (ne. char 'schoonmaken') < pgm. *karjan-. Verdere herkomst onbekend. De variatie pgm. *kaiz-/*kar- is vanuit het Proto-Indo-Europees niet verklaarbaar. De Germaanse woorden staan bovendien volledig geïsoleerd. Verband met Armeens kikel 'buigen' en Russisch dial. žíchat' 'buigen', uit pie. *gei- 'draaien' (IEW 355), is dan ook zeer speculatief. Al in de vroegste Nederlandse teksten heeft dit woord een grote verscheidenheid aan betekenissen, zowel overgankelijk als onovergankelijk. Dat geldt ook voor de andere Germaanse talen. Het is dan ook moeilijk te bepalen wat de oorspr. betekenis geweest zal zijn. ◆ bekeren ww. 'tot een geloof of mening (doen) overgaan' Onl. bekēron 'afwenden, omkeren, bekeren' in bekēre uvil fīondon mīnon 'wend het kwaad naar mijn vijanden', bikiert uuerthan 'bekeerd worden' [beide 10e eeuw; W.Ps.]; mnl. bekeren 'tot het geloof (doen) overgaan, (zich) verbeteren' [1240; Bern.], 'afbrengen, afhouden, afwenden (van)' in dat hise also bekirde van haren sonden 'dat hij hen afbracht van hun zonden' [1265-70; VMNW], 'zich bekeren' in die te gode hen bekiren 'die zich tot God bekeren' [1265-70; VMNW], 'zich wenden (tot)' in si ... ne wisten waer hem bekeren 'zij wisten niet waarheen ze zich moesten wenden' [1285; VMNW]. Afleiding van keren 'wenden' met het voorvoegsel be-. Fries: keare |