trefwoord: "semi-"
1 tot 1 van 1
Index:
seksueel
sektariër
sekte
-sel
selderij
selecteren
selectie
selenium
semantiek
semester
semi-
seminar
seminarie
senaat
senator
seniel
senior
sensatie
sensationeel
sensueel
sentiment
1.  |
 semi- voorv. 'half'Vnnl. semi- 'half-' in leenwoorden, in de breue ende semibreue 'de breve en de halve breve' [1567; iWNT zwart I], Semivocalen, dats Halfklainckers, om dat zij zere der vocalen nature genaken 'semivocalen, dat betekent halfklinkers, omdat zij de aard der klinkers dicht benaderen' [1581; iWNT semivocaal], de Punct-Comma of Semi-Colon. (lett. halve dubbele punt) Dit Teeken word gebruykt om ... [17e eeuw; iWNT punt I]; nnl. semitoon 'halve toon' [1751; iWNT vier I], Semi-arts "iemand die de eerste helft van het artsexamen heeft afgelegd" (nu vero.) [1909; iWNT], semipermeabele omhulsels [1949; iWNT tuin], officiële en semi-officiële instanties [1955; iWNT officieel]. Internationaal voorvoegsel, gebaseerd op het Latijnse voorvoegsel sēmi- 'half'. Latijn sēmi- is verwant met: Proto-Germaans sēmi- 'half' (ohd. sāmi-, oe. sām-); Grieks hēmi- 'half' (zie ook migraine); Sanskrit -sāmi 'half'; < pie. *sēmi- (IEW 905), een locatiefvorm van de wortel *sem-/som- 'één'. De betekenis is dan verschoven van '(in) één' via 'een van de twee' naar 'half'. Voor andere woorden die op deze wortel (nominatief sōm, genitief sm-ós) teruggaan, zie sommige. In de Romaanse talen en het Engels is het voorvoegsel semi- al langer productief. Tot aan de 20e eeuw zijn alle Nederlandse woorden met semi- in hun geheel overgenomen uit een van deze talen. Vanaf de 20e eeuw komen ook inheemse samenstellingen met semi- voor. Semi- is synoniem met half-, en net als bij half zelf is de betekenis veelal afgezwakt tot 'gedeeltelijk, niet-volledig', zoals in semi-ambtenaar 'niet-ambtenaar die wel dezelfde rechten, plichten en salariëring e.d. heeft als een ambtenaar', semibungalow 'bungalow met zadeldak, waarin zich zolderruimte en slaapkamer(s) bevinden', semi-intellectueel, semiprofessioneel. Meestal worden leenwoorden gecombineerd met semi- en inheemse woorden met half-, bijv. semipermeabel naast halfdoorlatend, maar een scherp onderscheid is niet altijd te bepalen: semi-overheid, halfvocaal. Soms zijn beide varianten gebruikelijk, bijv. semi-automatisch en halfautomatisch. Fries: semy- |