1.   bles zn. 'witte plek'
categorie:
erfwoord
Mnl. blasse, bles zoals in te blassen 'met een bles' (?) [ca. 1308; MNW]; vnnl. blesse 'kaal voorhoofd' [1599; Kil.], als bn. bles 'kaal' [1599; Kil.].
Os. blas (bn.) 'bleek' (mnd. bles(se) 'bles', blasenhingest 'paard met bles'); ohd. blas (bn.) 'wit aan het voorhoofd, kaal', blasros 'paard met een bles' (nhd. blass (bn.) 'bleek', Blässe (zn.) 'bleekheid', Blesse 'bles'); nfri. blês 'bles' (blêsgoes 'kolgans'); oe. blase, blæse 'fakkel, lamp' (ne. blaze 'vlam, vuurgloed'); on. blesi 'witte voorhoofdsvlek'; < pgm. *blesa-, *blasa-. Hieruit door grammatische wisseling en rotacisme ook blaar 2 'witte plek, bles'. Verder is ook verwant onl. blasma 'fakkel' [10e eeuw; W.Ps.].
Buiten het Germaans verwant met Latijn fulix, fulica 'meerkoet (= dier met witte bles)'; Grieks phalós 'wit', phaliós 'glanzend, met een witte voorhoofdsvlek'; Dorisch phalārís 'meerkoet'; Sanskrit bhālam 'glans, voorhoofd'; Litouws bãlas, báltas 'wit'; Albanees balásh 'paard of koe met bles'; bij de wortel pie. *bhel- 'glanzend, wit' (IEW 118).
Engels blaze 'bles' verschijnt vanaf de 17e eeuw en wordt verklaard als een overname uit een Scandinavische taal (hoewel dat laat zou zijn), maar is waarsch. een ontlening aan het Nederlands of Nederduits.
Fries: blês


  naar boven