trefwoord: "-lei"
1 tot 1 van 1
Index:
leggen
legger
legioen
legionair
legitiem
legitimatie
legitimeren
lego
leguaan
lei
-lei
leiden
leidsel
leis
lek
lekkage
lekken
lekker
lekkernij
lel 1
lel 2
1.  |
 -lei achterv. 'soort' categorie: leenwoord Mnl. leie 'wijze, manier' in na sijnder leie 'op zijn manier' [ca. 1410; MNW], aen alre leye erbarmen 'aan ieder soort barmhartigheid' [1400-25; MNW-R], jenigherleye loften 'beloften van welke soort dan ook' [1425; MNW], om sake gheenreleiden 'om geen enkele aangelegenheid' [1432; MNW-R], liefte is minne: twierleye woerden, ghelijc van sinnen 'liefde is min: twee woorden met gelijke betekenis' [1470-90; MNW-R]; vnnl. veelderley plaghen 'veel soorten plagen' [1557; WNT]. Wellicht ontleend aan Oudfrans lei 'algemene regel, gebruik' [10e eeuw; TLF] (Nieuwfrans loi), zoals aangenomen door o.a. FvW, NEW, Kluge, Pfeifer. Dit woord is via vulgair Latijn *lege '(o.a.) wijze, manier', ontwikkeld uit de verbogen vormen van klassiek Latijn lēx (genitief lēgis) 'wet, regel; manier, aard', zie legaal. Voor Middelhoogduits leie 'manier' [12e eeuw; Öhmann 1969, 444] toont Öhmann (1969: 443) op grond van de lokalisering en datering van de Middelhoogduitse attestaties rechtstreekse ontlening aan het vulgair Latijn aan. Misschien is mnl. leie aan het Middelhoogduits ontleend en gaat het dus niet op het Oudfrans terug. Mhd. leie (nhd. -lei); ofri. -leie 'aard, soort'. Als simplex is mnl. leie, lei zeldzaam. Het komt voornamelijk, en in het Nieuwnederlands uitsluitend, voor in combinatie met telwoorden in de genitief, waarmee het onverbuigbare bn. vormt, zoals allerlei 'van alle soorten', enigerlei 'van een of andere soort', generlei 'van geen enkele soort', velerlei 'van vele soorten', en tweeërlei, drieërlei enz. 'van twee, drie enz. soorten'. Literatuur: E. Öhmann (1969), 'Suffixstudien, V', in: Neuphilologische Mitteilungen 70, 441-448 Fries: -lei |