trefwoord: "tyfoon"
1 tot 1 van 1
Index:
twee
tweeklank
tweeling
twijfel
twijfelen
twijg
twinkelen
twintig
twist
twisten
tyfoon
tyfus
type
typen
typisch
U
u
überhaupt
ui
uier
uil
1.  |
 tyfoon zn. 'tropische cycloon'Vnnl. Tuffon 'zware storm' in Dat dese tempeest ofte Tuffon so sterck ende dapper was [1595; iWNT]; nnl. Touffon in het jaar van de Touffon [1706; iWNT], typhon "zie Trombe", trombe "waterhoos, zeekolom, groote zwarte wolk, welke zich, in de gedaante van eenen trechter, met eenen wervelwind op de aarde, of op de zee nederstort, en het water enz. met onstuimigheid in de hoogte trekt" [1824; Weiland], typhon 'tropische cycloon aan de oostkant van Azië' in de typhons of orkanen, die somtijds tusschen Mei en October kunnen voorkomen (bij Japan) [1856; iWNT], typhon, typhoon "een heete, verderfelijke zuidewind, een orkaanachtige wervelwind, welke dikwerf in de Chinesche Zee plaats heeft, en hoogst gevaarlijk voor de zeeschepen is" [1858; Weiland], tyfoon in De wervelstormen der Chineesche zee - de zoogenaamde tyfonen [1876; iWNT]. Internationaal woord, dat via Portugees tufão ontleend is aan Perzisch, Arabisch en/of Hindi tūfān 'hevige storm', een via het Arabisch in het Midden-Oosten verspreid woord dat zelf al vroeg ontleend is aan Grieks tūphṓs (mv. gewoonlijk tūphṓnes) 'wervelwind', afgeleid van tū́phein 'rook maken, verbranden'. De woordvorm werd in de 19e eeuw aangepast aan het Grieks, waarbij de Griekse upsilon zoals gewoonlijk als y werd gerepresenteerd. De Engelsen pasten het woord toe op de tropische cyclonen in de westelijke Stille Oceaan, waarna de oorspr. algemene betekenis 'zware storm' verouderde. De andere Europese talen, waaronder het Nederlands, namen deze betekenisverschuiving over. Vanwege het grote aantal vormvarianten in de Europese talen vermoedt men wel dat het woord zowel rechtstreeks uit het Portugees is overgenomen als via een Chinese variant: de uitspraak van de beginklank als tai- wordt dan verklaard uit de Kantonese vorm daai fong (in oudere transcripties ook wel tai fung), letterlijk 'harde wind'. Fries: tyfoan |