1.   vrede zn. 'toestand van rust, afwezigheid of beëindiging van oorlog'
Onl. fritho, veelvuldig in de gelatiniseerde (verbogen) vormen fredum, freda, fredo [692; ONW] in Latijnse oorkonden, meestal met de betekenis 'vredegeld, boete aan de overheid te voldoen voor vredebreuk' (Slicher van Bath 1947), dan in Jrlosin sal an frithe sela mina 'hij zal in vrede mijn ziel verlossen' [10e eeuw; W.Ps.]; mnl. vrede [1240; Bern.], met metathese ook wel verde [1237; VMNW].
Os. friđu (mnd. vrede); ohd. fridu (nhd. Friede); ofri. fretho, frethe, ferthe, ferd(e) (nfri. frede < mnl.); oe. frið, frioðu (ne. vero. frith); on. friðr (nzw. frid, fred); alle 'vrede, vrijgeleide, goede verstandhouding, vredelievendheid, rust, vreugde, welzijn e.d.', < pgm. *friþu- 'rust, bescherming'. De betekenisontwikkeling van het woord is sterk beïnvloed door de theologische interpretatie van Latijn pax als moreel begrip.
Afleiding van de stam pgm. *fri- van vrij.
Zie ook bevredigen. Zie ook de leenwoorden affreus, belfort, die via het Frans en het Frankisch op dezelfde woordstam teruggaan.
Fries: frede


  naar boven