Gezocht op:
trefwoord: "kalf"

1 tot 1 van 1

Index:



kakelen
kaken
kaki
kakken
kakkerlak
kakkies (op blote -)
kakofonie
kalebas
kalefateren
kalender

kalf

kali
kaliber
kalibreren
kalief
kalisse
kalium
kalk
kalkoen
kallen
kalle(tje)
1.   kalf zn. 'jong dier'
categorie: erfwoord
Onl. calf 'jong van een rund' [10e eeuw; W.Ps.]; mnl. calf 'id.' [1240; Bern.], ook van andere zoogdieren, bijv. heerts calf 'hertenkalf' [1287; CG II, Nat.Bl.D], meervoud calver en calveren [1287; CG II, Nat.Bl.D], ook wel calvers [1468-97; MNW].
Os. kalf (mnd. kalf); ohd. kalb (nhd. Kalb); nfri. keal; oe. cælf (ne. calf); on. kálfr (nzw. kalv); < pgm. *kalba-, *kalbi- (o.). Daarnaast ohd. kalba 'eenjarig vrouwelijk kalf'; got. kalbō 'vrouwelijk kalf'; < pgm. *kalbō- (v.), een oude -es/os-stam, met als meervoud (nominatief en accusatief) pgm. *kalb-iz-ō > *kalb-ir-u > *kalbir > door umlaut *kelbir, waaruit nhd. Kälber en mnl. (met analogisch herstelde stamklinker) calver, met nieuwe meervoudsuitgang calveren, calvers, nnl. kalveren.
Pgm. *kalba- 'kalf' is wrsch. verwant met: Grieks delfús 'baarmoeder'; Sanskrit gárbha- 'moederschoot, ongeboren kind'; Avestisch gərəbuš 'dierenjong'; Oudkerkslavisch žrěbę 'veulen; dierenjong' (Russisch žerebënok 'veulen', Tsjechisch hříbě, Sloveens žrebe); bij de stam pie. *gwolbho-, *gwelbho- 'baarmoeder; dierenjong'. Niet al deze correspondenties zijn strikt klankwettig, maar Pijnenburg (2005) hecht een groter belang aan de semantische overeenstemming. Voor de onverwachte r in het Slavisch wijst hij op enkele andere (maar zeldzame) Slavische r-l-wisselingen (zie bijv. lynx) en op het ontbreken van een klankwettig Slavisch equivalent *žlěb-. De onverwachte velaar in het Germaans (normaal geldt pie. *gw- > pgm. *kw-) heeft meerdere parallellen (zie bijv. hals) en zal dus eveneens het gevolg van een secundaire ontwikkeling zijn. Bovendien ontbreekt ook in dit geval een wel klankwettig pgm. *kwalb-.
De veronderstelling dat pgm. *kalb- teruggaat op pie. *golbh- 'samenballen' en dan alleen verwant is met Latijn globus 'kogel, klomp' en galba 'dikke persoon' (NEW) is vanwege de uiterst bleke semantische correspondentie te verwerpen.
Literatuur: W.J.J. Pijnenburg (2005), 'Germ. *kalb-az- "kalf" en Slav. žrěbę "veulen"', in: ABäG 60, 5-10
Fries: keal


  naar boven