1.   ventilator zn. 'toestel om lucht te verversen'
categorie:
leenwoord, , bedenker bekend, leenwoord, leenwoord
Nnl. ventilator 'luchtverversingstoestel' in Doctor Hales ..., die een van d'eerste Inventeurs is geweest, van de Ventilators [1754; iWNT].
Ontleend aan Engels ventilator 'id.' [1743; BDE], dat door de Engelse natuurkundige, scheikundige en uitvinder Stephen Hales (1677-1761) ontleend is aan Latijn ventilātor 'wanner, wanmolen', of een afleiding van Latijn ventilāre 'in de lucht bewegen, luchten, aanblazen', bij het zn. ventus 'wind', dat verwant is met wind.
ventileren ww. 'lucht verversen in; in het openbaar uiten'. Mnl. ventileren 'bewegen als gevolg van inademen' [1483; iWNT]; vnnl. ventileren 'bewegen in de lucht, wannen' [1553; iWNT], 'bediscussiëren (voor een rechtbank)' [1553; iWNT]; nnl. 'lucht verversen in' in het te ventileren vertrek [1833; iWNT], 'in het openbaar uiten' in hoe zij hun conflicten ook mogen ventileren [ca. 1947; iWNT]. In de betekenissen 'bewegen in de lucht' en 'lucht verversen in' ontleend, al dan niet via Frans ventiler 'lucht verversen' [1842; Rey], eerder al venteler 'in de lucht bewegen' [eind 11e eeuw; Rey], aan Latijn ventilāre, dat in het Laatlatijn ook al overdrachtelijk 'uitvoerig bespreken, discussiëren over' kon betekenen. ◆ ventilatie zn. 'luchtverversing'. Vnnl. ventilatie, wanning [1658; Meijer], ventilatie of luchtverversching 'luchtverversing' [1852; iWNT]. Mogelijk via het Engelse ventilation 'id.' [1664; OED] ontleend aan Latijn ventilātiō 'blootstelling aan lucht', een afleiding van ventilāre. De eerdere betekenissen 'beweging in de lucht' [1553; iWNT], 'discussie (voor een rechtbank)' [1553; iWNT] en 'openbare uiting' [1901; iWNT] zijn inmiddels niet meer in gebruik.
Fries: fentilatorfentilaasjefentilearje


  naar boven