|
1. |
ventilator zn. 'toestel om lucht te verversen' categorie: leenwoord, , bedenker bekend, leenwoord, leenwoord Nnl. ventilator 'luchtverversingstoestel' in Doctor Hales ..., die een van d'eerste Inventeurs is geweest, van de Ventilators [1754; iWNT]. Ontleend aan Engels ventilator 'id.' [1743; BDE], dat door de Engelse natuurkundige, scheikundige en uitvinder Stephen Hales (1677-1761) ontleend is aan Latijn ventilātor 'wanner, wanmolen', of een afleiding van Latijn ventilāre 'in de lucht bewegen, luchten, aanblazen', bij het zn. ventus 'wind', dat verwant is met wind. ◆ ventileren ww. 'lucht verversen in; in het openbaar uiten'. Mnl. ventileren 'bewegen als gevolg van inademen' [1483; iWNT]; vnnl. ventileren 'bewegen in de lucht, wannen' [1553; iWNT], 'bediscussiëren (voor een rechtbank)' [1553; iWNT]; nnl. 'lucht verversen in' in het te ventileren vertrek [1833; iWNT], 'in het openbaar uiten' in hoe zij hun conflicten ook mogen ventileren [ca. 1947; iWNT]. In de betekenissen 'bewegen in de lucht' en 'lucht verversen in' ontleend, al dan niet via Frans ventiler 'lucht verversen' [1842; Rey], eerder al venteler 'in de lucht bewegen' [eind 11e eeuw; Rey], aan Latijn ventilāre, dat in het Laatlatijn ook al overdrachtelijk 'uitvoerig bespreken, discussiëren over' kon betekenen. ◆ ventilatie zn. 'luchtverversing'. Vnnl. ventilatie, wanning [1658; Meijer], ventilatie of luchtverversching 'luchtverversing' [1852; iWNT]. Mogelijk via het Engelse ventilation 'id.' [1664; OED] ontleend aan Latijn ventilātiō 'blootstelling aan lucht', een afleiding van ventilāre. De eerdere betekenissen 'beweging in de lucht' [1553; iWNT], 'discussie (voor een rechtbank)' [1553; iWNT] en 'openbare uiting' [1901; iWNT] zijn inmiddels niet meer in gebruik. Fries: fentilator ◆ fentilaasje ◆ fentilearje
|
naar boven
|