Gezocht op:
trefwoord: "overigens"

1 tot 1 van 1

Index:



ouverture
ouvreuse
ouwel
ovaal
ovatie
oven
over
overall
overhandigen
overheid

overigens

overlijden
overloop
overtreffende trap
overtuigen
ozon
P
paal
paap
paar
paard
1.   overigens bw. 'trouwens, voor het overige'
categorie: leenvertaling
Vnnl. overigens 'voor het overige' in de helft ... is weghgenomen en overigens gansch verwerpelyck is gemaekt 'de helft (van de pijpen van een bepaald orgelregister) is verwijderd en de overige zijn geheel ongeschikt gemaakt' [ca. 1600; iWNT verwerpelijk]; vnnl. overigens 'trouwens' in Overigens werkt het voorbeeld des Konings op alle standen der societeit [1800; iWNT werken I].
Wrsch. een omzetting van Duits übrigens 'terloops gezegd, bovendien' [eind 17e eeuw; Pfeifer] (NEW, EDale), dat is afgeleid van über 'over', zie over, met een naamvalsuitgang (zoals bijv. in im übrigen 'voor het overige, overigens') en een bijwoordelijke -s. Deze uitgang komt ook in andere Duitse bijwoorden voor, bijv. erstens 'ten eerste', rechtens 'overeenkomstig het recht', en zie namens.
Opvallend is wel dat het Duitse woord een eeuw later is geattesteerd dan het Nederlandse. Zelfstandige afleiding in het Nederlands lijkt echter toch onwaarschijnlijk: overigens zou afgeleid moeten zijn van overig 'nog aanwezig' of van het zelfstandig gebruikte overige zoals in voor het overige 'overigens'. Maar in beide gevallen is de uitgang moeilijk te verklaren: Nederlandse bijwoorden op -ens zijn in de meeste gevallen ontleend aan het Duits (bijv. eerstens, rechtens), of anders afgeleid met bijwoordelijke -s bij een grondwoord op -en, bijv. willens en wetens, of trouwens bij het verouderde bijwoord trouwen 'voorwaar, inderdaad'. Mogelijk hebben overigens en trouwens elkaar in vorm en betekenis wederzijds beïnvloed.
Fries: -


  naar boven