1.   do zn. 'eerste toon van de toonladder'
categorie:
geleerde schepping, bedenker bekend
Vnnl. do 'eerste toon van toonladder' [17e eeuw; WNT ut].
De reeks van zes diatonisch opvolgende tonen ut, re, mi, fa, sol, la werd door Guido van Arezzo in de 11e eeuw samengesteld aan de hand van de eerste lettergreep van elke regel van een hymne gewijd aan de heilige Johannes: Ut queant laxis resonare fibris, mira gestorum famuli tuorum, solve polluti labii reatum, Sancte Ioannes (Opdat uw dienaren het wonderbaarlijke van uw daden ontspannen kunnen verklanken, ontsla, Heilige Johannes, de schuld van hun bezoedelde lippen). Later wordt de si (van Sancte Iohannes) toegevoegd en in 1659 wordt ut door het beter te zingen do (van Dominum) vervangen.
In de 19e eeuw veranderde John Curwen de sol in so, zodat alle lettergrepen open werden, en de si in ti, zodat de namen van de tonen elk een eigen beginletter hadden. In het NN heeft men deze twee nieuwe nootnamen overgenomen, maar in Belgiƫ zijn ze nagenoeg onbekend.
Zie ook gamma.
Literatuur: T. Willemze (1991) Spectrum Muzieklexicon, 248-249, 454-455


  naar boven