trefwoord: "kwiek"
1 tot 1 van 1
Index:
kwel
kwelder
kwellen 1
kwellen 2
kwelwater
kwestie
kwets
kwetsen
kwetsuur
kwibus
kwiek
kwijl
kwijlebabbel
kwijlen
kwijnen
kwijt
kwik 1
kwik 2
kwikstaart
kwinkeleren
kwinkslag
1.  |
 kwiek bn. 'levendig' categorie: erfwoord Onl. quic 'levend' in quicca fē 'levende dieren, vee' [10e eeuw; W.Ps.], quek 'levend, stromend, fris' (met -e- uit Hoogduits) in puzza thero quekken wazzaro 'bron der levende wateren' [ca. 1100; Will.]; mnl. rash ende ... quich 'snel en vlot' [ca. 1350; MNW], ook zelfstandig gebruikt, in quic 'levend dier' [ca. 1350; MNW]; vnnl. quick 'levendig, snel' in haer ... steertken is quick 'haar staartje is levendig, beweegt snel' [begin 16e eeuw; WNT kwik I]; nnl. dan kwiek 'zwierig' in een kwiek jassie [1897; WNT], 'levendig, vlug' in zoo kwiek als slingerapen [1907; WNT]. Kwiek is een latere, klankexpressieve bijvorm bij kwik 'levendig'. De -ie- kan eventueel ook beschouwd worden als ontlening uit het Brabants. Zie ook kwik 1. Os. quik; ohd. quek (nhd. keck 'vlot, brutaal', ontleend als nnl. kek); oe. cwic(u) (ne. quick 'snel, levend'); ofri. quik (nfri. kwik, kwyk en, met een achtervoegsel -er, kwi(k)ker); on. kvikr (nzw. kvick); alle oude vormen 'levend', latere ook 'levendig' en 'snel', < pgm. *kwikwa-. Daarnaast staat pgm. *kwiwa-, waaruit got. *quis, mv. qiwai 'levende'. Verwant met: Latijn vīvus 'levend', vīvere 'leven'; Sanskrit jīvá- 'levend', jī́vati 'leeft'; Litouws gývas 'levend', Lets dzîga 'leven'; Oudkerkslavisch živŭ 'levend' (Russisch živój), žitĭ (1e pers.ev. živǫ) 'leven' (Russisch žit'); Proto-Keltisch *bivós 'levend' (Oudiers biu, beo, Welsh byw, Bretons beo); < pie. *gwih3-uó-, afleiding van de wortel *gwieh3-/gweih3- 'leven' (IEW 467, LIV 215). Bij deze wortel horen verder nog de volgende woorden. Uit pie. *gwieh3-: Grieks zṓein 'leven' (zie zoölogie); Sanskrit jīvtu- (met -v- o.i.v. jī́vati) '(het) leven'; Avestisch ǰytu- 'id.'. Uit pie. *gweih3-: Sanskrit gáya- '(het) leven'; Avestisch gaya- 'id.'; Litouws gajùs 'levendig, levenskrachtig'; Oudrussisch goi 'vrede'. Uit de nultrap pie. *gwih3-: Latijn vīta '(het) leven' (zie vitaal); Grieks bíos 'leven, levensloop' (zie bio-). Fries: kwik, kwyk, kwiker, kwikker 'levendig, vlug'; kwier(ich) 'zwierig' |