1.   passie zn. 'hartstochtelijke liefde; lijdensverhaal van Christus'
categorie:
leenwoord
Mnl. passie 'lijden, foltering' in passie dogen 'foltering ondergaan' [1265-70; VMNW], 'het lijden van Christus' in die passie ons heren 'het lijden van onze Heer' [1265-70; VMNW], 'het bijbelse lijdensverhaal' in die passie seghet ... aldus 'het passieverhaal luidt aldus' [1285; VMNW], 'lijden, ellende' in die passie ... die zij hebben van ... 'de ellende die zij ondergaan door ...' [1405; MNW], 'gemoedsaandoening, hartstocht' in hem selven ende sine passiën verwonnen 'zichzelf en zijn hartstochten overwonnen' [ca. 1500; MNW]; vnnl. passie 'aandoening die gemoed of zinnen heftig beroert' [1599; Kil.], in sonder eenige menschelijcke passie [ca. 1690; WNT]; nnl. passie ook 'drang die men niet kan weerstaan' in zijn enige passie was muziek [1884; WNT].
Ontleend, al dan niet via Frans passion, aan Laatlatijn passio (genitief -ionis) 'lijden, foltering; ziekte; gemoedsaandoening, sentiment', een afleiding van klassiek Latijn patī (verl.deelw. passus) 'lijden, moeten dragen', zie patiënt. De betekenis 'lijden(sverhaal) van Christus' is ontleend aan het christelijk Latijn, waarin passio deze betekenisvernauwing had ondergaan.
Engels en Duits passion zijn ontleend via Frans passion; voor de 17e eeuw had het Duits de vorm passie, die evenals Nederlands passie rechtstreeks aan het Laatlatijn was ontleend.
Fries: passy


  naar boven