1.   tosti zn. (NN) 'geroosterde sandwich'
Nnl. tosti 'geroosterde sandwich met ham en kaas' [1960; pers.waarn.], in Tosti is de Italiaanse benaming voor een sandwich van geroosterd brood [1963; Leeuwarder Courant], U kunt hier o.a. bal gehakt, soep, uitsmijters, ..., kaas en tosties krijgen [1967; Reinsma 1975].
Ontleend aan Italiaans tosti 'paar geroosterde sneden brood met beleg ertussen' [1972; Klajn], een veritaliaanste, volgens Klajn (1972) tegenwoordig in het bijzonder Toscaanse meervoudsvorm bij toast 'id.' [1961; DELI], een betekenisuitbreiding van het aan het Engels ontleende woord toast 'geroosterde snede brood' [1796; DELI], zie toast. Ook in deze oorspr. betekenis verscheen in het Italiaans al vroeg het meervoud tosti 'geroosterde sneden brood' [1793; Klajn 1972].
Het Italiaans kent ook een enkelvoud tosto, maar dat wordt alleen gebruikt in de betekenis 'heildronk' en is eveneens ontleend aan het Engels.
croque-monsieur zn. (BN) 'geroosterde sandwich'. Nnl. in met in de linkerhand een croque monsieur, af en toe grote happen nemend [1973; Oltmans], BN croque-monsieur "tosti" [1977; Onze Taal]. Ontleend aan Frans croque-monsieur 'id.' [1918; TLF], gevormd uit de stam van het klanknabootsende werkwoord croquer 'een knapperend geluid maken; met smaak opeten' en monsieur 'meneer'. Het woord is echter al enkele jaren eerder gesignaleerd in een Engelstalig kookboek met ingezonden recepten van Belgische oorlogsvluchtelingen (Luck 1915) en zou dus ook oorspr. een Belgisch-Frans woord kunnen zijn. Oorspr. is de croque-monsieur net als de tosti belegd met ham en kaas. Voor varianten met ander beleg wordt het tweede lid soms weggelaten of vervangen door een ander woord of fantasie-element, bijv. in croque met brie en salami, croque-madame, croque hawaienne, croque boum boum.
Literatuur: B. Luck (1915), The Belgian Cook Book, London, 144; I. Klajn (1972), Influssi inglesi nella lingua italiana, Firenze, 67; W.L. Oltmans (1973), Den vaderland getrouwe: uit het dagboek van een journalist, Utrecht, 473
Fries: tosty


  naar boven