1.   flard zn. 'afgescheurde lap, rafelige strook'
categorie:
etymologie onduidelijk
Vnnl. flard, flerd 'afgescheurde lap, rafelige strook', dan al vrijwel uitsluitend in de verbinding aan flarden, bijv. aen flerden te scheuren [ca. 1600; WNT]. Daarnaast bestond een vrijwel gelijkbetekenend flars, flers, bijv. in aen flarzen scheuren [1632; WNT vermast I]. Dialectisch worden verwante betekenissen gevonden: in de Zaanstreek flard 'strook land in het water'; in Twente en de Achterhoek flarde, flarre 'afgescheurd stuk, vod, lichte vrouw', waarbij het betekenisverband vergelijkbaar is met dat bij slons 'slordige vrouw' en slet 'ontuchtige vrouw', die beide ook de betekenis 'vod, flard' hebben gehad. Het is dan aannemelijk om ook de verouderde woorden flaars, fleers 'scheldwoord voor een vrouw' [flaers ca. 1600; WNT] en fleer 'id.' [flere 1599; Kil.] (zie ook fleer 'klap') verwant te stellen.
Herkomst onduidelijk. Verwante woorden bestaan alleen in de Noordzee-Germaanse dialecten: ndd. flarre, flirre, Nedersaksisch Flarr, Flard 'lap', Flart 'koeienvlaai', Flarre, Flirre 'afgesneden schijf, wat breed en vlak is; lap', Oost-Fries flarre, flar 'breed, plat voorwerp'; nde. flære, flerre 'scheur, snee, schram'); ofri. flarde 'lap (van een long)' (nfri. flarde 'flard'); ook mhd. vlarre, vlerre (> nhd. flarre 'grote wond; grote mond; scheur; stuk brood' (Grimm)); met -z- > -r- door rotacisme ontwikkeld uit pgm. *flaz-dō. Misschien is vlaai (< vlade) verwant door wegval van pgm. *-z- vóór medeklinker (zoals bijv. ook mnl. miede 'loon' naast got. mizdo < pgm. *mizdō). Daarnaast zonder grammatische wisseling: on. flasa 'dunne schijf; splinter' (nu alleen nog dialectisch: Noors flasa 'los afhangende lap van de schors', flasa 'afsplinteren', Zweeds (dial.) flasa 'afschillen'); < pgm. *flas-. Hellquist voegt aan al deze woorden onder voorbehoud nog toe: nzw. flarn 'dun plat voorwerp', dial. flar, flår 'id.', die hij dan in verband brengt met het werkwoord flå 'villen', verwant met mnl. vlaen, ne. flay 'id.'. De diversiteit van betekenissen en het gebrek aan vindplaatsen uit de oudste Germaanse taalperioden maakt het moeilijk een oorspr. betekenis vast te stellen. Er zijn ook geen verwante woorden buiten het Germaans.
Fries: flarde


  naar boven