|
|
1.  |
 concept zn. 'ontwerp'
categorie: leenwoord
Vnnl. het voorscreven concept ende contract ghelesen int college van scepenen 'opzet, plan' [1504; WNT verleggen], concept van den houtwercke 'ontwerp' [1504; WNT uitbrengen], concept 'mening' [1574; WNT waker], 'begrip' [1625; WNT verdragen]; nnl. concept 'mening, opinie' [1748; WNT], Concept vande geraemde poincten 'ontwerp' [1748-78; WNT].
Al dan niet via Frans concept 'begrip' [1404; Rey] ontleend aan Latijn conceptus '(o.a.) ontvangenis' of Latijn conceptum, gesubstantiveerd verl.deelw. van concipere 'formuleren; ramen; inzien; zwanger worden', gevormd uit com- 'samen, met' en het werkwoord capere 'nemen, ontvangen' (verwant met hebben). De betekenisontwikkeling van concipere is wrsch. gelopen via de betekenis 'zwanger worden' naar 'een idee krijgen', 'ramen' en 'een ontwerp maken'.
◆ concipiëren ww. 'in ontwerp opstellen'. Mnl. van den paesye onlancx gheconcipiert ende ghesloten te ... 'van de vrede die onlangs is overeengekomen en gesloten te ...' [1493; Gail.Brugge]; vnnl. concipieeren 'ontwerpen' [1599; WNT trans I], geconcipieert 'in ontwerp opgesteld' [1522; WNT Supp. avoyeeren]. Ontleend aan Latijn concipere; de reeds in de vroegste attestatie optredende uitgang -ieeren, in plaats van -eren, is onverwacht; het is niet duidelijk of dit duidt op invloed van vormen met -i- in de Latijnse vervoeging van concipere of dat er sprake is van analogie met werkwoorden op -ieeren. ◆ conceptie zn. 'ontvangenis'. Vnnl. conceptie 'id.' [1510-19; WNT Aanv.], conceptien (mv.) 'begrippen' [1548; WNT Aanv.]. Al dan niet via Frans conception 'bevatting, ontvangenis, begrip' [1140-1150; Rey] uit Latijn conceptiō 'samenvatting, inbegrip, ontvangenis' bij het werkwoord concipere.. ◆ anticonceptie zn. 'geboortebeperking' [1953; WNT Aanv.], anticonceptioneel (bn.) 'de ontvangenis verijdelende' [1956; Kolsteren]. Gevormd uit anti- en conceptie.
Fries: konsept◆◆konsepsje
|
naar boven
|
