Gezocht op:
trefwoord: "veranda"

1 tot 1 van 1

Index:



venster
vent
venten
ventiel
ventilatie
ventilator
ventileren
ver
ver-
verachten

veranda

veranderen
verantwoordelijk
verantwoorden
verbaal
verbaliseren
verbannen
verbasteren
verbazen
verbeiden
verbergen
1.   veranda zn. 'overdekte aanbouw'
categorie: leenwoord
Nnl. waranda, warande, viranda, veranda 'overdekte aanbouw' in Ik ... maakte netjes, van mijne gesloopte waranda, een' Engelschen tuin [1792; iWNT uitkomen I], klonk van achter de warande eene stem uit de huishoudkamer [1861; iWNT waranda], een breede, netgebouwde, overdekte gallerij (viranda) [1827; Olivier], het landhuis ...: tegen hetzelve ('met daartegenaan') een zoogenaamde veranda [1831; iWNT].
Ontleend, met verzwakking van de onbeklemtoonde eerste lettergreep, aan Engels varanda 'id.' [1711; BDE], dat ontleend is aan Hindi varandā 'overdekte, naar voren open aanbouw', wrsch. een ontlening aan Portugees varanda 'balustrade, balkon', verwant met Spaans baranda 'balustrade' [1460; Corominas], Catalaans barana 'kleine balustrade' [1082; Corominas] en Oudprovençaals baranda 'barricade', teruggaand op vulgair Latijn *barra 'afsluitbalk' (BDE), zie baar 3. De vormen met w-, waarvan de variant waranda nog steeds als standaardtalige variant wordt erkend, zijn ontstaan onder volksetymologische invloed van het niet-verwante woord warande 'lusthof, aanzienlijk buitenverblijf', oorspr. 'beschermd jachtterrein' [1314; MNW warande], dat een heel andere herkomst heeft: het is ontleend aan Picardisch warande 'id.', bij Oudfrans garande 'id.' [1268; Rey] (Nieuwfrans garenne 'konijnenbos, viswater', varenne 'jachtterrein'). Deze vormen gaan terug op hetzij vulgair Latijn *varenna 'met palen afgezet gebied', hetzij via het Oudfranse ww. garer 'beschermen' [eind 10e eeuw; Rey] op het Germaanse *wardōn- 'bewaren', zie verder deurwaarder en garde.
De betekenis kon worden opgevat als 'afdak', 'vertrek' of 'uitgebouwde galerij', hetgeen blijkt uit de combinatie met drie verschillende vz.: onder de veranda [1831; iWNT], in de veranda [1889; iWNT], op de veranda [1896; iWNT].
Het Portugees-Spaanse woord is in het vnnl. ook ontleend als verrande 'balustrade' [1610; iWNT veranda I], maar daarvan is slechts één vindplaats bekend.
Literatuur: B. Brommer (1979), Reizend door Oost-Indië; prenten en verhalen uit de 19e eeuw, Amsterdam, 39a
Fries: feranda


  naar boven