1.   gewrocht zn. 'voortbrengsel'
categorie:
geleed woord
Mnl. ghewrochte 'werkstuk' in dat men nyet negene(n) gewrochte rikeliker pensen mochte 'dat men zich geen prachtiger werkstuk kon indenken' [midden 14e eeuw; MNW].
Oude afleiding van het werkwoord mnl. ghewerken 'scheppen, tot stand brengen' (verleden tijd ghewrocht), gevormd met het voorvoegsel ge- (sub f) bij het werkwoord werken, zie verder doorwrocht. Varianten met -e zoals mnl. gewrochte en ook het huidige onzijdige geslacht van het woord (dat oorspr. vrouwelijk was) kunnen zijn ontstaan door herinterpretatie als een zelfstandig gebruikt verleden deelwoord.
Os. giwurht (v.) 'handeling, daad' (mnd. gewrechte 'omheining'); ohd. giwurht (v.) (mhd. gewurhte, gewürhte, geworhte); oe. gewyrht (v.) 'handeling, daad'; < pgm. *ga-wurh-ti-. Gezien het geslacht van de oudste Germaanse vormen is dit oorspr. een abstractum met pgm. *-ti- en geen collectief met ge-te.
Het Nederlandse woord wordt van oudsher gebruikt voor door mensenhanden vervaardigde (kunst)voorwerpen, en bij uitbreiding ook voor (abstracte of concrete) voortbrengsels in het algemeen.


  naar boven