1.   aap zn. 'zoogdier (Simiae)'
categorie:
etymologie onduidelijk
Mnl. aep [ca. 1470; MNW].
Os. apo; ohd. affo (nhd Affe); nfri. aap; oe. apa (ne. ape); on. api (wrsch. een leenwoord); < pgm. *apa(n) 'aap'.
Buiten de Germaanse talen bestaan geen zekere verwanten. De Slavische vormen met op (bijv. Russisch opica; Tsjechisch opice; Sorbisch vopica) zijn misschien aan het Germaans ontleend. Hoogstens de vorm Keltisch abránas (accusatief mv.) in een glosse bij Hesychios zou verwant kunnen zijn, als het niet een onbetrouwbare vorm betrof. Het Germaanse woord zou dan een vroege ontlening aan het Keltisch kunnen zijn. Dat wordt echter minder wrsch. als men bedenkt dat de moderne Keltische vormen leenwoorden uit het Engels zijn: Iers apa en Welsh ab. Daar het dier in Noord-West-Europa niet inheems is, ligt ontlening aan een andere taal voor de hand. Kluge noemt Sanskrit kapí, dat volgens hem ook in Semitische talen, in het Grieks en Latijn voorkomt. Het verlies van de beginconsonant zou in het vulgair Arabisch hebben plaatsgevonden. Hij baseert zich op Littmann (1924, 84-85) en Lokotsch (1927, 24-25). Dit is een uiterst speculatieve hypothese. In bijv. het Egyptisch Arabisch verandert een begin-q weliswaar in een glottisslag, maar in geen enkel Arabisch woordenboek komt het woord qaf (het Arabisch kent geen -p-) in de betekenis 'aap' of 'roodbruin' voor. In het Hebreeuws bestaat wel qof 'aap'. De verklaring is zo aanvechtbaar omdat klankveranderingen die uitsluitend voor het Arabisch geattesteerd zijn, op woorden uit oudere Semitische talen worden geprojecteerd. Het gaat dus om het transponeren van klankwetten. Men veronderstelt als het ware dat een Feniciër de -q- van het Indische woord als een glottisslag hoorde.
In het Middelnederlands komt ook simme, simminkel 'aap' voor, dat teruggaat op Latijn sīmia, resp. op het verkleinwoord *sīmiuncula, zie scharminkel. In de betekenis '(brutaal) kind, rakker' wordt aap al in de 16e eeuw gebruikt.
Literatuur: O. Schrader (1917-23) Reallexikon der indogermanischen Altertumskunde, I Berlin/Leipzig, s.v. Affe
Fries: aap


  naar boven