1.   wis bn. 'zeker, stellig'
Mnl. wis 'zeker' in war sies nit wis en sin sulen si ... 'waar ze er niet zeker van zijn, moeten ze ...' [1289; VMNW], wisse renten 'zekere renten' [1424-34; MNW]; nnl. een wisse dood [1758; iWNT verbeiden], wis en waarachtig [1874; iWNT].
Os. wiss 'zeker, betrouwbaar'; ohd. wisso (bw.) 'waarlijk', mhd. wis; oe. wiss; ozw. vis(s) 'zeker' (nzw. viss); got. unwiss 'onzeker'; < pgm. *wissa-. Daarnaast staan in de meeste Germaanse talen ook vormen met voorvoegsel; voor Nederlands gewis zie onder.
Door Primärberührung ontstaan uit pie. *uid-to-, een deelwoordformatie bij de wortel van weten. Te vergelijken zijn: Grieks á-istos 'ongekend'; Sanskrit vittá-, Avestisch vista- 'bekend'; Oudiers rofess 'het is bekend', fiss 'het weten'.
De vorm staat naast gewis, dat afgezien van het prefix dezelfde betekenis en oorsprong heeft.
Zie ook wiskunde.
gewis bn. 'zeker'. Onl. giwisso (bw.) 'zeker, werkelijk' in Ic geuuisso thurtic in arm bim 'ik ben werkelijk behoeftig en arm', 'echter' in Ic geuuisso gebet min te thi herro 'ik echter (richt) mijn gebed tot u, Heer' [beide 10e eeuw; W.Ps.], giwis (bn.) 'zeker' in gewís wêsen 'zeker zijn' [1151-1200; Reimbibel]; mnl. gewis (bw.) 'gewis, werkelijk' [1201-25; VMNW], gewes (bn.) 'vaststaand, gewis' [1240; VMNW], Des sijt seker ende ghewis 'wees daar heel zeker van' [1375-1400; MNW]. Afleiding met ge- van wis.
Fries: wis


  naar boven