1.   dank zn. 'erkentelijkheid'
categorie:
verkorting
Onl. thankis (genitief) 'uit vrije wil, om niet' [10e eeuw W.Ps.]; mnl. danc 'erkentelijkheid' [1240; Bern.], sonder smesters danc 'tegen de wil van de meester' [1284; CG I, 830], danc 'gedachte' [ca. 1300; MNW].
Afleiding (verbaalnomen) van pgm. *þankjan-, zie denken.
Os. thank; ohd. danc (mhd. danc, nhd. Dank); ofri. thonc, thanc (nfri. tank); oe. ðank, ðonc (ne. thanks (mv.)); on. þökk (nzw. tack); got. þank; < pgm. *þanka 'dank'. Hiervan secundair afgeleid: os. thankon, ohd. dancōn (mhd. en nhd. danken); ofri. thonkia (nfri. tankje); oe. ðoncian (ne. thank); on. þakka.
De oorspr. betekenis is 'het denken, de gedachte; de wil', wat zich dan via 'goedgunstige gedachte' en 'dankbare gedachte' ontwikkelt tot 'erkentelijkheid'. De betekenis 'wil' is nog aanwezig in de uitdrukking tegen wil en dank.
danken ww. 'dank betuigen'. Onl. thancan 'dank betuigen' [ca. 1100; Will]; mnl. danken 'id.' [1220-1240; CG II, Aiol.], hi ... dancte 'hij dankte' [1260-1280; CG II, Wr.Rag.], dies danc hic gode 'daarom dank ik God' [1290; CG II, En.Cod.]. Afleiding van het zn. dank. ◆ dankbaar bn. 'erkentelijk'. Mnl. dancbaer [1340-60; MNW-P], danckbaer [1430-50; MNW-P], dancber [1440-50; MNW-P]. Afleiding van dank met het achtervoegsel -baar.
Fries: tanktankje, danketankber


  naar boven