|
1. |
dank zn. 'erkentelijkheid' categorie: verkorting Onl. thankis (genitief) 'uit vrije wil, om niet' [10e eeuw W.Ps.]; mnl. danc 'erkentelijkheid' [1240; Bern.], sonder smesters danc 'tegen de wil van de meester' [1284; CG I, 830], danc 'gedachte' [ca. 1300; MNW]. Afleiding (verbaalnomen) van pgm. *þankjan-, zie denken. Os. thank; ohd. danc (mhd. danc, nhd. Dank); ofri. thonc, thanc (nfri. tank); oe. ðank, ðonc (ne. thanks (mv.)); on. þökk (nzw. tack); got. þank; < pgm. *þanka 'dank'. Hiervan secundair afgeleid: os. thankon, ohd. dancōn (mhd. en nhd. danken); ofri. thonkia (nfri. tankje); oe. ðoncian (ne. thank); on. þakka. De oorspr. betekenis is 'het denken, de gedachte; de wil', wat zich dan via 'goedgunstige gedachte' en 'dankbare gedachte' ontwikkelt tot 'erkentelijkheid'. De betekenis 'wil' is nog aanwezig in de uitdrukking tegen wil en dank. ◆ danken ww. 'dank betuigen'. Onl. thancan 'dank betuigen' [ca. 1100; Will]; mnl. danken 'id.' [1220-1240; CG II, Aiol.], hi ... dancte 'hij dankte' [1260-1280; CG II, Wr.Rag.], dies danc hic gode 'daarom dank ik God' [1290; CG II, En.Cod.]. Afleiding van het zn. dank. ◆ dankbaar bn. 'erkentelijk'. Mnl. dancbaer [1340-60; MNW-P], danckbaer [1430-50; MNW-P], dancber [1440-50; MNW-P]. Afleiding van dank met het achtervoegsel -baar. Fries: tanktankje, danketankber
|
naar boven
|