1.   indiaan zn. 'oorspronkelijke bewoner van Amerika'
categorie:
geleed woord, leenwoord
Vnnl. Indianen (mv.) 'oorspronkelijke inwoners van Indië' [1676; WNT], Indiaan 'oorspronkelijke inwoner van Amerika' [1695; WNT flard]; nnl. nog in de 19e eeuw bijv. de Indianen op Ceilon en elders [1837; Ned. Mag. 4, 312].
Afleiding van India, dat vroeger, evenals het synoniem Indië, in navolging van het Latijn en andere West-Europese talen de benaming was van het hele Zuidoost-Aziatische gebied ten oosten van de Indus, al dan niet met inbegrip van de Indonesische archipel. Ook in het middeleeuws Latijn sprak men al van indianus 'inwoner van dat gebied', wat de huidige vorm verklaart. De landnaam stamt uit Latijn India en Grieks Indíā 'het gebied bij de rivier de Indus', bij Indós 'de rivier de Indus', ontleend aan Oudperzisch Hindu, het equivalent van Sanskrit síndhu- 'rivier, de rivier de Indus'.
De eerste Europese kolonisten in Amerika meenden met de oostkust van Indië van doen te hebben en noemden de aldaar aangetroffen bewoners Indios (Portugees) 'Indiërs' [1557; Friederici], nog eerder in een Duitse tekst al Indier [1536-37; id.]. De inwoners van India hadden van oudsher een andere naam, bijv. Duits indianer [1502; id.], Italiaans Indiani [1501-10; id.], een gebruik dat in sommige Europese talen nog tot in de 19e eeuw heeft geduurd. Dan beginnen deze namen door elkaar te lopen, bijv. voor de inwoners van Amerika Spaans indianos [1526; id.], Engels Indians [1602; BDE], Duits Indianer [1633; Friederici]; en voor de Aziaten Spaans indios (asiáticos) [1609; id.], Duits Indier [1786; id.]. De verwarring die hier het gevolg van was, is in sommige talen blijven bestaan: Engels Indian en Frans Indien betekenen beide zowel 'Indiër' als 'indiaan'. In andere talen, waaronder het Nederlands en het Duits, heeft de oude tegenstelling definitief plaatsgemaakt voor de omgekeerde: Indiër (Duits Inder) 'inwoner van Azië', indiaan (Duits Indianer) 'inwoner van Amerika'. Bij het Nederlands moet nog worden aangetekend dat de naam Indiër met name op de inwoners van de kolonie Oost-Indië sloeg; sinds de onafhankelijkheid van Indonesië wordt de term, behalve in historische context, alleen nog gebruikt voor de inwoners van India.


  naar boven